Misteri Hujan lan Tawa: Kenapa Ngguyu Sembarang Pas Turun Hujan Iso Gawe Kesambet?
Udan. Swarane grimis utawa deres sing nrajang gendheng omah, ambune lemah teles sing nyebar, ademe hawa sing nlusup kulit. Kanggo sebagian wong, udan kuwi nggawa rasa tentrem, malah kadang nggawa rasa seneng lan kepengin dolanan banyu. Bocah-bocah cilik biasane sing paling bungah nek weruh udan, langsung mlayu metu, ngguyu cekikikan, adus udan sakarepe dhewe.
Nanging, ana sawijining piweling utawa kapitayan tuwa ing masyarakat Jawa sing isih kerep dirungokake nganti saiki: "Aja sembarang ngguyu pas udan, mengko iso kesambet!" Piweling iki biasane diwenehake dening wong tuwa marang anak-anake, minangka wujud pangeling-eling utawa larangan sing nduweni misteri dhewe. Ngguyu sembarang nalika udan dianggep bisa narik prakara, malah iso gawe awake dhewe ketekan utawa diganggu dening makhluk saka alam liya, utawa sing luwih populer disebut "kesambet".
Apa Sejatine "Ngguyu Sembarang" lan "Kesambet"?
Sadurunge ngrembug luwih jero, penting kanggo mangerteni tegese tembung "ngguyu sembarang" lan "kesambet" ing konteks kapitayan iki.
- Ngguyu Sembarang: Iki dudu mung ngguyu biasa amarga seneng utawa krungu guyonan. "Ngguyu sembarang" luwih ngarah marang ngguyu sing kebablasen, ngguyu sing ora ana sebabe sing jelas (mungkin mung amarga giras utawa seneng sing ora terkontrol), ngguyu sing banter banget, utawa malah ngguyu sing nduweni kesan ngremehake utawa ngece. Intine, ngguyu sing nuduhake "ketidakpedulian" utawa "kelengahan" marang kahanan sekitar, utamane nalika udan.
- Kesambet: Istilah iki nyebutake kahanan nalika sawijining wong dianggep "ketempelan" utawa diganggu dening makhluk alus utawa lelembut saka alam gaib. Gejalane macem-macem, wiwit saka mumet, panas adhem (demam), ngomong nglantur, tingkah laku sing ora kaya biasane, nganti ora sadar. Ing kapercayan tradisional, kesambet iki dianggep minangka akibat saka "njlempung" (ora eling utawa ora nggatekake) ing papan utawa kahanan sing dianggep wingit utawa nalika alam gaib lagi "aktif".
Dadi, piweling "aja sembarang ngguyu pas udan iso kesambet" tegese: Aja ngguyu kanthi cara sing kebablasen utawa ora nggatekake kahanan nalika udan, amarga kahanan kasebut (udan) dianggep bisa nggawe sampeyan luwih rentan diganggu dening makhluk alus, sing akibate bisa nyebabake sampeyan lara utawa ora sadar (kesambet).
Udan, Alam Gaib, lan Kerentanan Manungsa
Kenapa udan dihubungake karo kerentanan marang makhluk alus? Ing kapercayan Jawa lan sawetara budaya liyane, udan asring dianggep minangka wektu utawa kahanan sing istimewa, malah kadang dianggep "sakral" utawa "wingit".
- Kondisi Liminal: Udan bisa dianggep minangka kondisi liminal, yaiku kahanan transisi utawa ana ing antarane loro alam. Banyu sing tumurun saka langit menyang bumi kaya nyambungake alam dhuwur lan alam ngisor. Ing wektu transisi kaya ngene iki, diyakini wates antarane alam manungsa (alam kasat mata) lan alam gaib (alam ora kasat mata) dadi luwih tipis. Makhluk alus dianggep luwih gampang sliweran utawa "nongol".
- Energi Alam: Udan, utamane sing dibarengi gludhug lan kilat, nuduhake energi alam sing gedhe lan kuat. Ing kapercayan tradisional, energi alam iki uga dihubungake karo energi sing diduweni dening makhluk alus utawa entitas penjaga papan (danyang). Kahanan sing rame utawa "sembarang" kayata ngguyu sing banter lan ora kontrol nalika energi iki lagi kuwat bisa dianggep ngganggu utawa narik perhatian.
